Home Aitorma Jorani Kok Dophani Mung Swkwmanai Chwng Sakbaithangno

Dophani Mung Swkwmanai Chwng Sakbaithangno

0
100

Obono kubui, chini dophani mungno chwng sakbai-thangno swkwmanairok. O kokno salaikhe chini dophani baksa chakrarok chajakya wnganw, baksaba chajakphano sakni chayano gosinani khuk kohrouanw.

Tabuktwi jorao chini Kokborok sanai Tipra dophani mungno chwng kok thaihsa bai salai manlaiya. Abo nukjakukmani wngkha chini kolok-kotor eba kwrwng hwnjaknai borokrokni bisingono bangkugo. Chini dophani mungno sana thahngkhe aswk kwbang mung ongkhoro, borok kosongrok kheba khorok mihimna nangnai. Chini dophani mung sana thahngwi juda juda borok juda juda mung samani wngkha, Tribal, Upojati, Jonojati, Pahari, Adibasi, Bukungbara, Muyachahnai, Chakhwichahnai, Mongolian, Borok, Tripuri, Indigenous, teibo kwbangmano tongo. Phiyaba aswk kwbangma mung samani ulobo chini dophani mung khuwise manlaiyakho, obono chini talikha hamyani kok.

Phaidi tabuk nailaiyanw, buphruni simi tei tangwi chini dophani mungno khulai manlaiya eba kwmana nangkha.

1949 bisini 15 October salo chini Tipra ha India bai kwrwngo, o kokno chwng jotono saimano. Phiyaba aboni swkangno chini Bugrarok chini hani mungno Tripura mung swnamwi kwlang-kha. O Tripura kokthaih wngkha TIPRA kokthaihno buini dopha sana rwngya eba bohrokni chajaktwi eba Indianization eba Bengalization khlaimani marise. Oboni swkang hwnkheba buihani swikwrwngrok Tipperah hwnlang kha. Chini talikha hamya wngkha chwng Tiprasarokni sinimung TIPRA kokthaihno buini dopharok sana rwngya wngwi Tipperah eba Tripura swnammani kokthaihnono chwngbo khaklap bulaiwi yachaklaiwi sakni tei khukni ongkhormani sinimung TIPRA kokthaihno khe pogwi thahnglaikha.

Bugrani jora paiwi demo-cracyni mungwi buihani borokrokni yaphao Tipra ha kochokkha. Jono Sikkha bodol achaikha, aboni yagulo TUJS achikha, aboni yagulo teibo kwbangma bodol achaima bisingtwi chini dophani mungno swkwmasukkha. Tabuk khai chini Tipra dophani mung kwmasugwi Tribal eba Upojati mungse chini dophani mung wnglangsio. Oboni bara khakhamjaknai talikha hamyani kokde tongsi.

Tabuk phaidi chini dopha swkwmanai bodolrokni mung kisa nailaiyanw. 1940 decade-ni simi tabuksak jora dophani mung chongwi manya wnglaiwi lama korojak bodol khanairok wngkha, Tripura Upojati Gono Jukti Porisod (TUGJP), Tripura Upojati Jubo Somiti (TUJS), Indigenous Peoples Front of Twipra (IPFT), Indigenous Nationalist Party of Twipra (INPT), ST Congress akorok. Obono karwi tongo Adibasi Mahila Somiti.

Obono karwi Swrwngnai bai Sikla bodolrokni mungbo kisa sauanw, oborok wngkha Tribal Students’ Federation (TSF), Tribal Student Union (TSU), Tribal Youth Federation (TYF), All Tripura Indigenous Students Association (ATISA), Indigenous Youth Front of Twipra (IYFT), Indigenous Women Organization of Tripura (IWOT). Obono karwi teibo kwbangma mung tongo.

Tabuk phaidi Sebuk bodolrokni mungbo kisa khnalaiyanw, bohrok wngkha Tripura Upojati Kormochari Somiti (TUKS), Tripura Upojati Kormochari Somiti(J)-TUKS(J),  Tripura Upojati Kormochari Committee (TUKC), Tripura Tribal Officers’ Welfare Forum (TTOWF), Tribal Engineers Society of Tripura (TEST) akorok.

Sakao sajak thwngkwrwng bodol (Political party), Swrwngnai bodol (Students organization), Sikla bodol (Youth organization), Sebuk bodol (Employees organization) tongbaimani bisingo kaisa bodolni mungphano o Tripura hasteni Tipra dophani mung bai pharjakliya. Dophani mung kwrwi bodol wngmani bagwino dophani mungbo kwmana nangkha, obono kok kubui.

Kokborok sanai Tipra dophano tabuk TRIBAL eba UPOJATI hwnlaimani abo bwswk chaya khlai sajagwi tongkha kisa nailainw. Tribal kokthaihni kokuanjwi Upojati wngyaui Upojatiyo wngna nango. Teibo nangkukmani kok wngkha Kokborok sanai TIPRA dophani borokrok Indian Constitutiontwi ST eba Scheduled Tribes hwnjago. Tei Tribes bai Tribal dalsa kokya. Teibo kok kotor wngkha ha sakani joto dophanono Tribe hwnjago eba bohrok dalsaya dalsa Tribe eba dophao kwlaio eba dalsa mung tongo. Aboni bagwino TIPRA dophabo dalsa tribe, Uanjwibo dalsa tribe. Amtwi khlaino Boro tribe, Tamil tribe, Munda tribe, Garo tribe, Bhujpuri tribe, Garual tribe akorok.

Phaidi tabuk Tribes kokthaihni kokmang bo kokrwbamo tamorok swijakkha nailainw:

Oxford kokrwbami. Group of families under recognized leader with blood, ties and usually having common culture and dialect, ii. A social group in a traditional society consisting of linked families or communities sharing customs and belief.

Webster kokrwbamA human community developed by an association of and interbreeding between a member of families, opposed in principle to crossbreeding with other communities and preserving its own custom, belief and association.

AT Dev kokrwbamA group of people regarding them-selves as having a common ancestor.

Sakao sajakma kokrwbam-rokni koktwi o ha sakao dalsa kok bai kok sanai jotono dalsa dalsa tribe hwnjago. Chini nok arini dopha Kokuanjwi sanairokbo dalsa tribe eba Bengali tribe, Mizo kok bai kok sanairok Mizo tribe, Assemese kok bai kok sanairokbo Ohomiya tribe, Tamil kok bai kok sanairok Tamil tribe, Malayalam kok bai kok sanairok khe Malayali tribe. Kokborok sanai chwng-kheba Tipra tribe.

Chwng TIPRA hani Kok-borok sanai TIPRA dophase gothoksukmani chini sinimung. Upojati, Jonojati, Adibasi, Pahari, Tribal, Mongolian, Indigenous, Bukungbara, Muyachahnai, Chakhwichahnai, Borok, Tripuri kokthaihrok thaihsa phano chini dophani mung wngwi manya.

–Binoy Debbarma

NO COMMENTS

Leave a Reply

%d bloggers like this: