Home Aitorma Laibuma Kok Eng Eng Kukai

Eng Eng Kukai

0
82

Twipra hani laibuma kothoma kwran kothoma wngwi – kerong kothoma, sanja laidropni damo kokbiti buchu wngwi, khilijago bwchwi- buchuni khugo. Tripura hani nukhung thwgwi o loitongo. Chwrai bo khasia, koksana rwngdrop, bwkha pasokya, romwi manya uansukna rwngya, swngphenekna rwngya, kok swbai sukrub sina rwngya – muktwrwi kephekni yakwlam kaui imang nukhungo habchonai kothoma kochosani biphiring ani thani-

“Eng eng kukai,

Rajani bihik- wng manya khe

Ang ba bwrwiya wngthwng.

Eng eng kukai

Sajla khoroksini bai manyakhe,

Ang ba bwrwi ya wngthwng.”

Khutulai phanchwlwi molejakni khutung swnamtwtwi O panjesamani khorango kwplai motokni lambujak. Sajla khoroksini buma wngna panjesama O phan kwrak yakthai yago kwcharwjak.

“Twipra haphang, biti kholsanai subrai raja ya de? Yakni damwra toching kherebai maini kherephang tangchana rwngma subraini simi ya de? Lubma bengswnal lubnaino, takma laikwrang (Risun kur) taknaino, Subrai bono hik swnammani. Thamai kwrangni rishano nugwi, bumul kwrwngni yakapno naiwoi bubagra hik songlangmani” rwchapmung bodolo Subraini kokbiti khukaijakkho.

Agini khichungma, Achungma. Sengthuma bohrok jotono tak kwrwng. Sengthumo no nugo, risha bumul kholtwtwi kubui kwplaini kok bai kubulwi hani hamkrai, dophani hamkraini  bagwi yakthai yakwrakbai choba khlaiwoi ha amano kwcharwi narwkmani . Bubagra Krishna Manikyani bihik Jahnabi Devini yakpai risani naithokma bolaiwi Mr. Ralph Leake (1783A.D British Resident of Tripura) sakha, Benarasini swlai Rishani phanchwlai swnamai gwnangkuk. Tabukni molo rajkumari Anunga mohinini yakpai rishano Somendra Thakurni chango khatrojak nugui Rabindranath Thakur sanwi nakha oro (Harvard) nini swrwngthani dererwi mano, omo ano yapharsidi hwnwi. Rabindranath Thakur Tripura sajwkni takjak risano chango mokol thaijakkha. (Amerika, Bilat, Japan) Mahim Cornelo ‘risha’ bwchabo swi kwlangkha. Twiprajwkmani swnamjak risha bwswk kuchuk beremo bolaijakkha bwswk sal kwbangni swkangno.

Mwtai kharchini kothoma kokno khursai nai khe manjago, Misib-boira bai chenjak mwtairok ha bugrajwkno sahormani- “Khajani rishano khengwi misib kwthwngni saka  bokdi, hake bomanw”.  Rishani kogo bwswk phankwrak kwplai kok bachai tong dophani bwrwini thani tini o kok kotonjak.

Twipra hani bubagra nuyung kotorni kalam kana swkang, hani tangbwtang tangna swkang, ha amani khajani Rishano lampwra bogwi khuluma rwwise chengmani raida. Hano kwcharwi narwkna thangtani kwchal tangswkang naharmung bwtang

 khobjak rishani bumulo.

Subrai raja, bithi kholphru,

Ochai dingkhiri, twidulmanio,

Uathwi uaraja, charwphuruo,

Mwtai ua riknai susundrai

Dali bonaikhe musundrai.

Kuchima bubar barmani jora

Uathwi uaraja charwma salo

Garia raja phaio

Tangbiti kokno piro

Bini Salsni swkang hwnkhele

Naikiri mwtai phaio

Mwtai naikiri kailai thanio

Uathai uarajani kokno sajago

Obono Subraini biti

Chengsama kokni thiti.

 Raida raikiting Garia uasogo Risha khapaijak. Rishano karwi Garia kaimaiya. Garia bodol mwsanairok rwchabo, maini bai khulni kherepang kokno lobwi piro. Garia uasokni Risa bumulo chini tangbiti khajak; Chini raida, raikiting  chapjak.

“Ker’ rwthani eba ‘lama buthani’eba khe kami thabeng thani rishano karwi chugya. Lampra khong yoro, lampra khuluma yapharo risha bogwi. Rishani kogo dophani  thansa kok nongkhorwi phaio.           

Bisi-bisi marewi, piri-piri rwgwi mailuma kaio, noksuno bogo, duai rwwi ringsao Hangnai, Dongnai tei Disasirini kok “Hangnai – Hangwi chanairok eba hano ang hwnairok, Dongnai- yapai Songnairok eba yapri rwknairok, Disa siri- Twisa cherwi tongnairok”. – O kokno chini phan kwrak kwcharwi tonnai kok kwthang. Mailuma  maino bokthani (borithani) awan bangwino rishao dulwi uaing swnamwi naro. Maini kherepang risaba.

Ani hani Risha aswk naithokma, aswk kahama raida bwtangma kwplaini bwchabma. Kothoma swnamaijwkma, kokma kok-khorok kok bwchwlwima, phan-gwnang ha narwk-naima. Dopha sai-kwrwngni mwchang-ma. Ha gwnangwi mokol thaijak naima. Garia uasokni bana-ma, – O ani risha teisa kiphilwi phaithung naithokti toh Twiprajwk rokni khajao. Mwchangthwng tei uaisa chwla naithokni changni rih khator wngwi borok dophani muchumungno kubulwi. O rishani naithokmao kwlwgwi tei uaisa takjakthwng hani tak-kwrwng. Kubhini bitino kholwi, kwrakni phanno manwi, kwthang pholano manthwng. Tei uaisa rwchapthang, tei uaisa kholsathwng hani swikwrang.

Teisa manjuthwng O hani kothoma sanani kwrwngrok.

Rishani phanchwlai romwi tei

uaisa sajakna wngthwng kothoma huijak kokrok, kotonjak kok kubui kokrok, phobjak kokbwtang kokrok chini kokbuma kokmwtai chajak tabukle kwthang chathwng. Chini kok buljak, henderjak kokrok, risi-silino mechenwi tabuk  kwrwgwi bacha sithwng. Twipra nok nukhung tei uaisa sajakthwng – nukhung nokbusuni thongla wngwi. Pholani bwkwrang manwi swnamwi tisajakthwng.

Tei uaisa khiliwoi chengsa-jak phithwng- Chakwra-chakra jwkni khugo. Chwraini muktwi-rwi lam tan-na bagwiya, siklani muktwrwi kuthuk sichana bagwi. Koro-kara khwlai ya, kubuibai pholabai uang uang swrai swrai khe. Oroni dengsa, uroni soksa khwlai ya. Mathe mariwi, kasui swbai sukrubwi, khunju habnatwi, khorogo tongnatwi, bwkhao phan mannatwi mokolo sampli sijaknatwi.

By Pihrsati Debbarma

NO COMMENTS

Leave a Reply

%d bloggers like this: